Osteopenie en osteoporose zijn aandoeningen waarbij de botdichtheid afneemt. Hierdoor worden je botten minder stevig, wat het risico op botbreuken verhoogt. Hoewel beide vormen van botontkalking zijn, is er wel een duidelijk verschil in ernst.
Wat is osteopenie?
Osteopenie betekent dat je botten minder dicht zijn dan normaal, maar nog niet zo ver verzwakt dat er sprake is van osteoporose. Je merkt meestal niets van osteopenie: het doet geen pijn en geeft geen klachten. Toch is het belangrijk om dit serieus te nemen. Osteopenie kan zich ontwikkelen tot osteoporose, vooral als er geen actie wordt ondernomen.
🟡 Kenmerken van osteopenie:
- Verlaagde botdichtheid
- Vaak ontdekt bij toeval, bijvoorbeeld via een DEXA-scan
- Geen directe klachten, maar wél verhoogd risico op osteoporose
Wat is osteoporose?
Osteoporose is een chronische aandoening waarbij het botweefsel brozer wordt en sneller breekt. Bij mensen met osteoporose kunnen zelfs eenvoudige handelingen, zoals bukken of een lichte val, leiden tot botbreuken. Vooral de heup, pols en wervelkolom zijn kwetsbaar.
🔴 Kenmerken van osteoporose:
- Ernstige botontkalking
- Verhoogd risico op spontane botbreuken
- Vaak pas ontdekt na een breuk
- Kan leiden tot pijn, verminderde mobiliteit en zelfs invaliditeit
Wat is het verschil tussen osteopenie en osteoporose?
Het belangrijkste verschil zit in de mate van botverlies. Dit wordt gemeten met een DEXA-scan en uitgedrukt in een T-score:
| T-score | Betekenis |
|---|---|
| Boven -1 | Normale botmassa |
| Tussen -1 en -2,5 | Osteopenie |
| Lager dan -2,5 | Osteoporose |
Wie krijgt osteopenie of osteoporose?
Iedereen kan botontkalking krijgen, maar bepaalde groepen lopen meer risico:
- Vrouwen na de overgang
- Mensen met een lage BMI
- Mensen met vitamine D- of calciumtekort
- Roken of overmatig alcoholgebruik
- Langdurig gebruik van bepaalde medicijnen (zoals prednison)
- Erfelijke aanleg
Waarom is het belangrijk om dit op tijd te ontdekken?
Osteopenie en osteoporose worden vaak pas ontdekt na een botbreuk. Hoe eerder je weet dat je risico loopt, hoe beter je kunt ingrijpen met voeding, beweging, supplementen of medicatie. Zo kun je voorkomen dat de situatie verslechtert.
Conclusie
Osteopenie is een vroege vorm van botontkalking, osteoporose is ernstiger en verhoogt het risico op breuken aanzienlijk. Beide aandoeningen zijn vaak stil en pijnloos, maar kunnen grote gevolgen hebben. Vroegtijdige opsporing en behandeling maken een groot verschil.